Jak wspierać samodzielność dziecka?
Gdy myślisz o dorosłości swojego dziecka, jakie cechy są według Ciebie ważne? Dla bardzo wielu rodziców Kluczowe jest by ich dzieci wyrosły na samodzielnych i odpowiedzialnych dorosłych. Takich, którzy potrafią radzić sobie w trudnych sytuacjach. Być może myślisz podobnie. Być może również chcesz zapewnić swoim pociechom pozbawione trosk dzieciństwo, którego nie będą przysłaniać obowiązki czy porażki. W obawie przed niepowodzeniem czy niebezpieczeństwem, rodzice jednak często wykonują zadania za dzieci. Często zależy nam na czasie i dokładności, a jeśli coś wykonamy sami, nie narażamy się na konieczność wielu poprawę. Takie zachowania, pomimo, że wypływają z troski, uniemożliwia jednak naukę samodzielności. Tymczasem ta jest kluczowa dla rozwoju dziecka, wpływa na jego pewność siebie, zdolność do podejmowania decyzji oraz radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych.
Warto przytoczyć badanie, przeprowadzone przez Grolnicka i Kurowski (1999), które dowodzi, że dzieci, które wychowywane są w środowisku wspierającym autonomię, lepiej radzą sobie z radzeniem sobie ze stresem i są bardziej odporne na negatywne skutki presji rówieśniczej. Samodzielność w działaniu i podejmowaniu decyzji pozwala na budowanie większej odporności psychicznej i umiejętności rozwiązywania problemów.
Kluczem do stania się pewny siebie, samodzielnym i odpowiedzialnym dorosłym jest rozwijanie samodzielności i sprawczości od najmłodszych lat. Jak jako rodzic możesz działać, aby rozwijać te cechy u swojego dziecka?
Daj dziecku przestrzeń do eksperymentowania
Wydaje się, że prościej i szybciej jest powiedzieć dziecku co ma dokładnie zrobić. Jednak pierwszym krokiem do rozwijania samodzielności jest umożliwienie dziecku eksperymentowania i podejmowania własnych decyzji. Zacznij od małych rzeczy, takich jak wybór ubrań na dany dzień, czy wyboru co zje na kolacje. Możesz podać 2-3 opcje z których dziecko samodzielnie wybierze. To da poczucie wpływu ale i będzie uczyć odpowiedzialności za swoje wybory.
Pozwól odczuć konsekwencje
Kiedy dziecko doświadcza skutków swoich decyzji, uczy się odpowiedzialności oraz zrozumienia związku przyczynowo-skutkowego. Wspierając dziecko w tym procesie, bądź obecny. Wspieraj emocjonalnie, pomóż w analizie sytuacji, ale jednocześnie chroń przed wszystkimi trudnymi skutkami wyborów dziecka. Pozwalać żeby doświadczyło naturalnych konsekwencji swoich działań. Np. gdy samodzielnie pakujące się dziecko do szkoły, nie spakuje stroju na w-f, nie musisz mu go zawozić w trakcie dnia. Za to warto porozmawiać już w domu jak dziecko się czuło w tej sytuacji i jaką rozwiązało i co może zrobić żeby zapobiec powtórce.
Ucz przez to, co sam robisz
Dzieci są jak gąbki – chłoną wszystko, co robimy. Dlatego tak ważne jest, żebyś była dla nich wzorem, pokazując, jak radzić sobie z wyzwaniami. Pokazuj, jak radzisz sobie z problemami, podejmujesz decyzje i rozwiązujesz konflikty.
Przykład:
Jeśli masz do rozwiązania trudny problem w pracy, opowiedz o nim dziecku (oczywiście dostosowuj język do jego wieku) i pokaż, jak krok po kroku podejmujesz decyzje, analizujesz różne opcje i dochodzisz do rozwiązania. Pokaż, jak krok po kroku podejmujesz decyzje, analizujesz opcje i dochodzisz do rozwiązania. Zobaczy, że nawet trudne sprawy da się rozwiązać.
Włącz dziecko do domowych obowiązków
Przydzielanie maluchowi drobnych zadań w domu to świetny sposób na naukę odpowiedzialności. Niech poczuje, że jego pomoc jest naprawdę ważna.
Przykład:
Możesz poprosić dziecko o pomoc w nakrywaniu do stołu, sprzątaniu zabawek czy podlewaniu kwiatów. Ustal jasne zasady i regularnie przypominaj o obowiązkach, jednocześnie dostrzegając ich wykonywanie.
Zachęcaj do samodzielnego rozwiązywania problemów
Czasem łatwiej jest zrobić coś za dziecko, ale warto pozwolić mu na samodzielne rozwiązanie problemu. Ważne jest, aby dziecko samo próbowało znaleźć rozwiązanie. Bądź obok jako wsparcie, ale nie rób wszystkiego za nie.
Przykład:
Jeśli ma konflikt z kolegą w szkole, zamiast od razu wkraczać i rozmawiać z nauczycielem porozmawiaj z dzieckiem. Zapytaj, jak myśli, że można to rozwiązać. Pomóż mu przemyśleć różne opcje, ale nie podejmuj decyzji za nie.
Stwarzaj bezpieczne środowisko do nauki
Dzieci potrzebują miejsca, gdzie mogą popełniać błędy i uczyć się na nich bez lęku przed krytyką. Ważne jest, żebyś wspierała je w tych momentach i dodawała otuchy. Przykład:
Przykład:
Kiedy dziecko popełni błąd, zamiast krytykować, zapytaj: „Co możemy zrobić inaczej następnym razem?”. Pokaż mu, że błędy to nie koniec świata, tylko szansa na naukę.
Bądź cierpliwy i wspierający
Pamiętaj, że rozwijanie samodzielności i sprawczości to proces, który wymaga czasu. Bądź cierpliwa, wspierająca i daj dziecku przestrzeń na rozwój. Przykład:
Przykład:
Jeśli dziecko uczy np. jazdy na rowerze, bądź cierpliwy i wspieraj je na każdym etapie. Chwal za każdy mały sukces i dodawaj otuchy w trudnych chwilach.
Skontaktuj się z nami
Jeśli wartości i cele PSAR są Ci bliskie, skontaktuj się z nami. Czekamy na Ciebie.